Abscesi dentar është grumbullimi i qelbit që formohet në indet rreth dhëmbit, zakonisht si pasojë e një infeksioni. Qelbi fillon të krijohet kur trupi përpiqet të luftojë bakteret që kanë shkaktuar infeksionin. Kur ndodh kjo, zona rreth dhëmbit skuqet, fryhet dhe shfaqet një dhimbje pulsuese që bëhet edhe më e fortë gjatë ngrënies. Shpesh, abscesi shoqërohet me një shije të keqe në gojë, temperaturë dhe ënjtje të fytyrës.
Nëse vini re ndonjë nga këto shenja, mos i injoroni. Është shumë e rëndësishme të shkoni menjëherë te dentisti. Një absces i patrajtuar mund të përhapet në pjesë të tjera të trupit, përfshirë trurin, dhe të bëhet seriozisht i rrezikshëm për jetën. Në këtë blog, do t’ju ndihmojmë të kuptoni më shumë rreth abscesit dentar dhe hapat që duhet të ndërmerrni për ta trajtuar si duhet.
Çfarë Është Abscesi Dentar?
Abscesi dentar është një grumbullim i qelbit që formohet si pasojë e një infeksioni bakterial në rrënjën e dhëmbit ose në mishrat përreth.
Zakonisht shkaktohet nga kariesi i patrajtuar, trauma në dhëmb apo sëmundje të mishrave të dhëmbëve. Infeksioni përhapet dhe krijon presion, duke shkaktuar dhimbje dhe ënjtje.
Nëse nuk trajtohet, abscesi mund të përhapet në pjesë të tjera të trupit dhe të shkaktojë komplikacione serioze. Ndaj kërkon trajtim të menjëhershëm nga dentisti.
Shkaqet E Abscesit Dentar
Abscesi dentar shkaktohet nga infeksione bakteriale që futen në dhëmb përmes kariesit, çarjeve apo dëmtimeve të tjera. Bakteret përhapen dhe formojnë qelb, duke shkaktuar dhimbje dhe ënjtje.
Abscesi Periapikal
Ky lloj abscesi formohet në majën e rrënjës së dhëmbit dhe zakonisht shkaktohet nga një karies i thellë që ka arritur deri te pulpa. Kur pulpa infektohet, bakteret përhapen drejt rrënjës dhe krijojnë një zonë të mbushur me qelb.
Pacientët me absces periapikal zakonisht përjetojnë dhimbje të theksuar, ndjeshmëri ndaj presionit dhe ënjtje të lokalizuar. Në disa raste, dhimbja mund të përhapet edhe në nofull ose në vesh.
Trajtimi përfshin zakonisht kanalin e rrënjës për të hequr infeksionin dhe për të pastruar rrënjën. Në raste më të rënda, mund të kërkohet edhe heqja e dhëmbit.
Abscesi Periodontal
Abscesi periodontal zhvillohet në mishrat e dhëmbëve, zakonisht si pasojë e sëmundjes periodontale të patrajtuar. Infeksioni krijon një hapësirë midis mishrave dhe dhëmbit, ku mblidhen bakteret dhe qelbi.
Shenjat përfshijnë mishra të enjtur, të ndjeshëm dhe që mund të rrjedhin qelb kur shtypen. Pacienti mund të ndjejë një dhimbje të vazhdueshme që përkeqësohet gjatë ngrënies ose kur prek dhëmbin.
Trajtimi përfshin pastrimin e thellë të xhepave periodontalë, përdorimin e antibiotikëve dhe ndonjëherë edhe ndërhyrje kirurgjikale. Qëllimi është eliminimi i infeksionit dhe ruajtja e strukturës së mishrave dhe dhëmbëve.
Simptomat E Zakonshme Të Abscesit Dentar
Nëse keni një absces dentar, mund të përjetoni disa nga simptomat e mëposhtme që tregojnë për një infeksion të zhvilluar:
- Dhimbje e fortë dhe e vazhdueshme e dhëmbit, që mund të përhapet në nofull, qafë dhe vesh.
- Dhimbje ose ënjtje e nyjeve limfatike nën zonën e qafës.
- Dhimbje dhe ndjeshmëri e dhëmbit gjatë konsumimit të ushqimeve apo pijeve të nxehta dhe të ftohta.
- Erë e keqe në gojë.
- Dhimbje gjatë përtypjes ose kafshimit për shkak të presionit të ushtruar mbi dhëmbin.
- Temperaturë si reagim i trupit ndaj infeksionit.
- Nëse abscesi çahet, mund të dalë një lëng me erë të rëndë dhe shije të keqe, duke sjellë një lehtësim të përkohshëm të dhimbjes.
- Fryrje e qafës, fytyrës apo faqes, e cila mund ta bëjë të vështirë frymëmarrjen apo gëlltitjen e ushqimit.
Si E Diagnostikon Dentisti Abscesin Dentar
Përveç ekzaminimit të dhëmbit dhe zonës përreth, dentisti juaj mund të ndërmarrë edhe disa hapa të tjerë:
- Prekje e lehtë e dhëmbëve. Një absces në rrënjën e dhëmbit zakonisht shoqërohet me ndjeshmëri ndaj presionit apo kontaktit, ndaj dentisti mund të prekë lehtë dhëmbët për të vlerësuar reagimin tuaj.
- Radiografi. Abscesi mund të zbulohet përmes një radiografie të dhëmbit të prekur. Ajo shërben gjithashtu për të parë nëse infeksioni është përhapur në zona të tjera të fytyrës.
- Skanim CT. Në rast se dyshohet se infeksioni është përhapur në pjesë të tjera të trupit, një skanim CT mund të përdoret për të vlerësuar seriozitetin dhe përhapjen e tij.
Opsionet E Trajtimit Për Abscesin Dentar
Trajtimi i abscesit dentar fillon me eliminimin e infeksionit dhe lehtësimin e dhimbjes. Dentisti mund të bëjë një prerje të vogël në zonën e ënjtur për të lejuar kullimin e qelbit, gjë që ul menjëherë presionin dhe dhimbjen.
Nëse abscesi lidhet me rrënjën e dhëmbit, zakonisht rekomandohet trajtimi i kanalit të rrënjës. Kjo procedurë pastron infeksionin nga brenda dhëmbit dhe mbron strukturën e tij natyrale nga dëmtimi i mëtejshëm.
Në rastet kur dhëmbi është shumë i dëmtuar dhe nuk mund të shpëtohet, mund të jetë e nevojshme nxjerrja e tij. Pas heqjes së dhëmbit, zona pastrohet dhe trajtohet për të parandaluar përhapjen e infeksionit.
Antibiotikët mund të rekomandohen gjithashtu, sidomos kur infeksioni është përhapur ose pacienti ka temperaturë. Megjithatë, ata nuk zëvendësojnë ndërhyrjen direkte dentare dhe përdoren vetëm si pjesë e trajtimit të plotë.
Prerja (incisioni)
Kur abscesi është i madh dhe i mbushur me qelb, dentisti mund të bëjë një prerje të vogël mbi zonën e ënjtur për të lejuar kullimin. Kjo procedurë zvogëlon menjëherë presionin dhe ndihmon në lehtësimin e dhimbjes.
Trajtimi i abscesit periapikal
Ky absces zakonisht trajtohet me një kanal rrënjë për të hequr pulpën e infektuar dhe për të pastruar rrënjën e dhëmbit. Pasi pastrohet, kanali mbyllet me material mbushës për të parandaluar rikthimin e infeksionit.
Trajtimi i abscesit periodontal
Në këtë rast, dentisti pastron thellësisht zonën midis mishit të dhëmbit dhe dhëmbit për të hequr bakteret dhe qelbin. Mund të përdoren edhe antibiotikë lokalë për të kontrolluar infeksionin dhe për të lehtësuar inflamacionin.
Kirurgjia
Kirurgjia është e nevojshme kur trajtimet standarde nuk mjaftojnë për të eliminuar infeksionin. Një nga procedurat kirurgjikale më të zakonshme është apikoektomia, ku hiqet maja e rrënjës së dhëmbit së bashku me indin e infektuar përreth.
Në raste të rënda të abscesit periodontal, mund të kërkohet një ndërhyrje kirurgjikale për të riformuar mishrat ose për të pastruar zonat e thella të infektuara. Kjo ndihmon në ruajtjen e strukturës së dhëmbëve dhe shmangien e përhapjes së infeksionit.
Nëse dhëmbi nuk mund të shpëtohet, nxjerrja e tij është një tjetër opsion . Pas heqjes, zona trajtohet për të parandaluar komplikacionet dhe për të përgatitur vendin për zëvendësim me implant apo protezë.
Lehtësimi I Përkohshëm I Dhimbjes
Nëse për ndonjë arsye nuk keni mundësi të shkoni menjëherë në klinikë dentare apo spital për trajtimin e duhur, ekzistojnë disa veprime të thjeshta që mund të ndihmojnë në lehtësimin e përkohshëm të dhimbjes:
- Shmangni ushqimet dhe pijet shumë të ftohta apo shumë të nxehta.
- Përpiquni të përtypni vetëm me anën tjetër të gojës.
- Mos përdorni fill dentar dhe mos lani dhëmbin që ka absces.
Kini parasysh që këto masa janë vetëm të përkohshme dhe nuk zëvendësojnë trajtimin profesional. Vizita në klinikë sa më shpejt është thelbësore për të shmangur ndërlikimet serioze që mund të shkaktojë një absces dentar.
Komplikime Të Mundshme Nëse Abscesi Nuk Trajtohet
Nëse abscesi dentar nuk trajtohet, infeksioni mund të përhapet dhe të shkaktojë pasoja serioze për shëndetin oral dhe të përgjithshëm. Ja cilat janë disa prej tyre:
Kist dentar
Një nga ndërlikimet më të zakonshme është formimi i një kisti dentar, një qese e mbushur me lëng që formohet në rrënjën e dhëmbit. Nëse nuk trajtohet, kisti mund të rritet dhe të dëmtojë kockën dhe indet përreth.
Osteomieliti
Osteomieliti është një infeksion serioz i kockës që ndodh kur bakteret nga abscesi përhapen në gjakun tuaj dhe arrijnë në kockën e nofullës. Kjo gjendje shoqërohet me dhimbje të forta, ënjtje, ethe dhe lodhje të përgjithshme.
Në raste të rënda, kërkohet trajtim spitalor me antibiotikë intravenozë dhe ndonjëherë edhe ndërhyrje kirurgjikale për të hequr pjesët e infektuara të kockës.
Tromboza e sinusit kavernoz
Sinusi kavernoz, një venë e madhe që ndodhet pranë bazës së trurit, mund të preket nga një mpiksje gjaku si pasojë e përhapjes së baktereve. Tromboza e sinusit kavernoz trajtohet me medikamente dhe, në disa raste, kërkon ndërhyrje kirurgjikale për të larguar infeksionin nga sinusi.
Në raste të rralla, kjo gjendje mund të jetë fatale, por është një komplikacion shumë i rrallë.
Angina e Ludwigut
Angina e Ludwigut është një infeksion i rëndë i indeve nën gjuhë dhe poshtë nofullës, zakonisht si pasojë e një abscesi të patrajtuar. Kjo gjendje shkakton ënjtje të madhe, vështirësi në të folur dhe në gëlltitje.
Rreziku më i madh nga angina e Ludwigut është bllokimi i rrugëve të frymëmarrjes, çka mund të çojë në probleme serioze me oksigjenimin. Pacientët shpesh kanë nevojë për trajtim urgjent në spital, me antibiotikë dhe ndonjëherë edhe me ndërhyrje për të liruar rrugët e frymëmarrjes.
Në mungesë të trajtimit në kohën e duhur, kjo gjendje mund të rrezikojë jetën dhe kërkon kujdes intensiv mjekësor.
Sinusiti maksilar
Infeksioni nga abscesi në dhëmbët e sipërm mund të përhapet në sinusin maksilar, duke shkaktuar sinusit. Kjo ndodh sepse rrënjët e dhëmbëve të pasëm ndodhen shumë afër kësaj strukture.
Sinusiti maksilar mund të shkaktojë dhimbje fytyre, bllokim të hundës, temperaturë dhe ndjesi presioni. Në raste të tilla, kërkohet trajtim me antibiotikë dhe ndonjëherë ndërhyrje për pastrimin e sinuseve.
Si Të Parandaloni Absceset Dentare
Parandalimi i abscesit dentar fillon me kujdesin e përditshëm ndaj shëndetit oral dhe vizitat e rregullta te dentisti. Me një rutinë të qëndrueshme dhe vëmendje ndaj shenjave të para, mund të shmangni infeksionet serioze dhe trajtimet e dhimbshme.
Qëllimi është të ndaloni bakteret përpara se ato të arrijnë në pulpën dentare apo indet përreth. Kjo arrihet me higjienë të mirë, kujdes ushqimor dhe kontroll profesional të vazhdueshëm.
Kujdesi i përditshëm oral
Larja e dhëmbëve dy herë në ditë me pastë me fluor është hapi më bazë për të mbrojtur dhëmbët nga kariesi dhe infeksionet. Mos harroni të përdorni edhe fillin dentar për të hequr mbetjet mes dhëmbëve.
Larja e dhëmbëve me pastë me përbërje flouri ndihmon në uljen e pranisë së mikrobeve në gojë. Këto veprime të thjeshta përforcojnë barrierën natyrale kundër infeksioneve.
Vizitat e rregullta te dentisti
Kontrollet çdo 6 muaj ndihmojnë për të zbuluar në kohë çdo problem të fshehur. Dentisti mund të vërejë prishje të vogla, infeksione apo dëmtime para se ato të përparojnë.
Pastrimet profesionale gjatë vizitave janë gjithashtu thelbësore për të hequr gurëzat dhe bakteret që nuk mund të hiqen në shtëpi. Kjo ul rrezikun për zhvillimin e sëmundjeve të mishrave dhe infeksioneve.
Ndërhyrja e hershme
Nëse ndjeni dhimbje, ndjeshmëri ose vini re ënjtje, mos e injoroni – këto mund të jenë shenja të para të një infeksioni. Një vizitë e shpejtë te dentisti mund të ndalojë përhapjen dhe të shmangë nevojën për trajtime të rënda.
Trajtimi në fazat e hershme është më i lehtë, më pak i kushtueshëm dhe më efektiv. Sa më shpejt të veproni, aq më shumë gjasa ka që dhëmbi të ruhet pa komplikacione.
Pyetjet E Bëra Më Shpesh
Çfarë Duhet Të Dini Rreth Heqjes Së Dhëmbëve Të Pjekurisë Dhe Abscesit Dentar?
Dhëmbët e pjekurisë, për shkak të pozicionit të tyre të vështirë për t’u pastruar, janë shpesh të prirur ndaj infeksioneve dhe abscesit. Kur ato nuk dalin plotësisht ose mbeten të bllokuar, mund të krijojnë mjedis ideal për grumbullimin e baktereve dhe formimin e qelbit.
Heqja e këtyre dhëmbëve bëhet shpesh si masë parandaluese ose kur shfaqet infeksioni. Nëse dhimbja, ënjtja apo vështirësia në hapjen e gojës ndodh në zonën e prapme të nofullës, mund të jetë shenjë e një abscesi rreth dhëmbit të pjekurisë.
Si Trajtohet Abscesi Dentar?
Trajtimi i abscesit dentar përqendrohet në heqjen e infeksionit dhe shpëtimin e dhëmbit kur është e mundur. Zakonisht fillon me kullimin e qelbit dhe pastaj vijon me trajtim kanal rrënjë ose në raste më të rënda, me nxjerrjen e dhëmbit.
Dentisti mund të rekomandoj edhe antibiotikë për të kontrolluar infeksionin, veçanërisht nëse ai është përhapur përtej zonës së dhëmbit. Ndërhyrja e shpejtë është çelësi për të parandaluar ndërlikimet serioze.
Cili Është Lloji Më I Zakonshëm I Abscesit?
Lloji më i zakonshëm i abscesit dentar është abscesi periapikal, i cili formohet në majën e rrënjës së dhëmbit si pasojë e një infeksioni në pulpë. Ai shkaktohet zakonisht nga karies i thellë ose traumë që lejon baktereve të futen në brendësi të dhëmbit.
Ky absces vjen me dhimbje të forta, ënjtje dhe ndjeshmëri në zonën përreth. Nëse trajtohet në kohë, mund të shmanget përhapja e infeksionit dhe ruajtja e dhëmbit bëhet e mundur.
Shqip 
English 
Italiano 
Français 