Edhe nëse mendoni se po kujdeseni siç duhet për dhëmbët e fëmijës tuaj, ende ekziston mundësia që ai të zhvillojë kavitete. Nëse po përpiqeni të gjeni metodat më të mira për të parandaluar këto probleme, jeni në vendin e duhur.
Ky artikull do t'ju ndihmojë të kuptoni se si shfaqen kavitetet tek fëmijët dhe foshnjat, çfarë i shkakton ato dhe çfarë mund të bëni për t'i parandaluar. Megjithëse prishja e dhëmbëve shpesh lidhet me ushqyerjen e pashëndetshme, është e rëndësishme të kuptoni se prishja e dhëmbëve ndikohet nga një kombinim faktorësh biologjikë, mjedisorë dhe të sjelljes. Identifikimi i strategjive dhe teknikave të duhura është shumë i rëndësishëm nëse doni të minimizoni rrezikun e prishjes së dhëmbëve.
Çfarë I Shkakton Kavitetet Tek Fëmijët Dhe Foshnjat?
Siç e përmendëm më sipër, kavitetet tek fëmijët dhe foshnjat mund të formohen për shkak të një kombinimi faktorësh të ndryshëm. Ndërsa disa prej tyre janë mjaft të zakonshme, të tjerët mund të jenë më të ndërlikuar dhe më të rrallë. Kjo temë është ende duke u studiuar, prandaj nuk ka përgjigje të qarta dhe fikse.
Megjithatë, lajmi i mirë është se ekzistojnë disa hapa që mund të ndërmerrni për të parandaluar këtë problem. Në vijim, do të diskutojmë disa nga arsyet më të zakonshme pse fëmija juaj mund të zhvillojë kavitete.
Kolonizimi Bakterial Në Gojë
Edhe pse shpesh besohet se sheqeri është armiku kryesor i shëndetit tonë oral, ai në fakt nuk dëmton drejtpërdrejt dhëmbët tanë. Problemi i vërtetë qëndron në rolin e tij si ushqim për bakteret e dëmshme në gojë. Këto baktere ushqehen me sheqer dhe prodhojnë acid, i cili më pas shkakton kavitetet dhe prishjen e dhëmbëve.
Marrëdhënia midis sheqerit dhe prishjes së dhëmbëve rrjedh nga fakti se bakteret në gojë përdorin sheqerin si burim energjie. Kur konsumojmë ushqime të ëmbla ose ato që shpërbëhen në sheqerna, këto baktere lulëzojnë, duke u shumuar dhe duke prodhuar një mbetje acide që sulmon smaltin e dhëmbëve dhe krijon kavitete.
Fëmijët mund të ekspozohen ndaj baktereve që shkaktojnë kavitete përmes pështymës së të tjerëve, veçanërisht nga kontaktet e ngushta me prindërit. Nënat, në veçanti, janë shpesh burimi kryesor i këtyre baktereve.
Sa më shpesh pështyma e një fëmije të bjerë në kontakt me baktere që shkaktojnë kavitete, aq më i madh është rreziku që këto mikroorganizma të kolonizojnë gojën e tyre. Kjo rrit ndjeshëm mundësinë që fëmija të zhvillojë kavitete, sidomos nëse goja e tyre bëhet habitat për këto baktere të dëmshme.
Është thelbësore të jeni të kujdesshëm ndaj asaj që fëmija juaj vendos në gojë, pasi bakteret që shkaktojnë kavitete mund të përhapen lehtësisht përmes pështymës, veçanërisht nga individët që kanë kavitete të patrajtuara. Një mënyrë efektive për ta parandaluar këtë është të shmangni ndarjen e enëve të ngrënies dhe të siguroheni që lodrat të pastrohen mirë përpara se fëmija të luajë me to, duke qenë se ata kanë tendencë të fusin gjithçka në gojë.
Zakonet Dietike
Siç e përmendëm më parë, bakteret që shkaktojnë kavitete ushqehen me sheqer, kështu që nëse fëmija juaj konsumon rregullisht ushqime të ëmbla, rreziku i zhvillimit të kaviteteve rritet ndjeshëm. Disa fëmijë janë më të ndjeshëm ndaj këtij procesi se të tjerët, prandaj është thelbësore që prindërit të marrin masa paraprake për të shmangur problemet që lidhen me prishjen e dhëmbëve sa më shpejt që të jetë e mundur.
Një nga hapat më të mirë për të parandaluar kavitete tek fëmijët është të konsultoheni me një dentist pediatër, i cili mund të ofrojë këshilla të personalizuara dhe mënyra për mbrojtjen e dhëmbëve të fëmijës tuaj. Disa faktorë kryesorë që duhen marrë parasysh për të shmangur këto probleme përfshijnë:
- Ëmbëlsirat Nuk Janë Ushqimet E Vetme Problematike
Ëmbëlsirat nuk janë ushqimet e vetme që kontribuojnë në zhvillimin e kaviteteve. Ndërsa sheqeri shpesh konsiderohet si shkaktari kryesor, është e rëndësishme të kuptojmë se edhe karbohidratet luajnë një rol të rëndësishëm. Kur konsumohen, karbohidratet shpërbëhen në sheqerna, të cilat ushqejnë bakteret që shkaktojnë kavitete dhe përfundimisht dëmtojnë dhëmbët.
Përveç ëmbëlsirave, është e rëndësishme të jeni të kujdesshëm edhe ndaj ushqimeve të përpunuara dhe atyre me niseshte, pasi edhe ato mund të kontribuojnë në prishjen e dhëmbëve. Edhe pse mund të jetë sfiduese të kufizoni këto ushqime në dietën e fëmijës tuaj, veçanërisht kur janë shumë të preferuara prej tyre, kjo është një hap i domosdoshëm për të ruajtur shëndetin e tyre oral.
- Nuk Ka Të Bëjë Vetëm Me Sasinë Totale Të Sheqerit Të Konsumuar
Çështja kryesore me ushqimet me sheqer dhe karbohidratet nuk është sasia që konsumohet apo shpeshtësia e tyre, por sasia e kohës që ato kalojnë në gojën tuaj. Meqenëse fëmijët nuk e kuptojnë rëndësinë e shëndetit të dhëmbëve, është detyra e prindërve të sigurohen që sheqeri të mos qëndrojë në gojën e tyre për një kohë të gjatë.
Megjithatë, kjo nuk do të thotë që fëmija juaj duhet të konsumojë ëmbëlsira përpara se të lajë dhëmbët. Ushqime të tilla si kosi, të cilat nuk qëndrojnë gjatë në gojë, janë më të mira për dhëmbët e fëmijës tuaj sesa ëmbëlsirat me niseshte që qëndrojnë për një periudhë të gjatë, si karamelet e forta apo ngjitëse.
Gjithashtu dentistët këshillojnë prindërit që të shmangin dhënien e lëngjeve me sheqer fëmijëve në gota ose shishe gjatë ditës, pasi kjo mund t’i nxisë ata të konsumojnë sheqer në mënyrë të vazhdueshme. Kjo praktikë krijon një mjedis ideal për bakteret që shkaktojnë kavitete, duke rezultuar në dëmtime të dhëmbëve. Edhe lëngjet e frutave, të cilat shpesh duken si zgjedhje e shëndetshme, përmbajnë sasi të konsiderueshme sheqeri që mund të dëmtojë dhëmbët e fëmijëve.
Ndërsa e kuptojmë që shmangia e plotë e sheqerit është e vështirë, veçanërisht tek fëmijët që e pëlqejnë shumë, është e rëndësishme të kufizohet konsumi i tij dhe nëse është e nevojshme të konsumohet gjatë kohës së vakteve, në vend se të konsumohet gjatë gjithë ditës. Pas çdo vakti, këshillojeni fëmijën të lajë dhëmbët, duke krijuar kështu një rutinë të shëndetshme për të mbrojtur shëndetin e tyre oral.
- Foshnjat Nuk Duhet Të Flenë Me Shishe
Megjithëse shumë foshnja bien në gjumë gjatë pirjes së qumështit ose lëngut, është shumë e rëndësishme që kjo të mos bëhet zakon. Lënia e foshnjës në shtrat me një shishe lejon që sheqernat të mbeten në kontakt të gjatë me dhëmbët e sipërm, duke rritur ndjeshëm rrezikun e prishjes së dhëmbëve.
Edhe kur përdoret qumështi, dhëmbët e foshnjës mund të jenë të rrezikuar nga kavitete. Pirja nga një shishe gjatë natës ngadalëson rrjedhën natyrale të pështymës, e cila është e rëndësishme për pastrimin e dhëmbëve dhe parandalimin e prishjes. Për të ruajtur shëndetin e dhëmbëve të foshnjës tuaj, shmangni vendosjen e tyre në shtrat me shishe.
Problemet Me Smaltin E Dhëmbëve
Shtresa e fortë dhe mbrojtëse që mbulon dhëmbët quhet smalt dentar. Fëmijët që vuajnë nga mangësi të veçanta të saj, si hipoplazia e smaltit, janë më të prirur ndaj prishjes së dhëmbëve. Këto keqformime mund të jenë të trashëguara ose të shkaktuara nga faktorë të jashtëm si pesha e ulët në lindje, infeksionet bakteriale dhe virale, apo dëmtimet e dhëmbëve.
Gjatë një vizite rutinë dentare, dentisti mund të identifikojë probleme të mundshme me smaltin e dhëmbëve të fëmijës suaj. Nëse zbulohet që diçka nuk është në rregull, dentisti do të punojë me ju për të zhvilluar një trajtim të personalizuar që minimizon rrezikun e kaviteteve dhe mbron shëndetin e dhëmbëve të fëmijës tuaj në mënyrë efektive.
Higjiena Orale
Një rutinë e rregullt orale është çelësi për të ruajtur shëndetin e dhëmbëve të fëmijës suaj dhe për të minimizuar rrezikun e kariesit. Kjo rutinë duhet të nisë menjëherë pasi të shfaqet dhëmbi i parë i fëmijës tuaj.
Fillimi i përdorimit të fillit dentar është i rëndësishëm sapo fëmija juaj të ketë dy dhëmbë që prekin njëri-tjetrin. Është e domosdoshme ta bëni këtë me kujdes dhe nën udhëzimet e një dentisti pediatrik, i cili mund t'ju tregojë teknikat e sakta dhe t'ju ndihmojë të krijoni një rutinë pastrimi që është e sigurt dhe efektive për shëndetin oral të fëmijës tuaj.
Përdorimi i pastës së dhëmbëve me fluor gjithashtu ndihmon në forcimin e smaltit të dhëmbëve të fëmijës tuaj, ndërsa larja e rregullt largon mikroorganizmat që shkaktojnë kavitete. Po ashtu, përdorimi i fillit dentar ndihmon në pastrimin e zonave mes dhëmbëve ku furça nuk mund të arrijë, duke eliminuar bakteret e dëmshme dhe duke mbrojtur më mirë shëndetin oral të fëmijës tuaj.
Frymëmarrja Me Gojë
Rrjedhja normale e pështymës është thelbësore për ruajtjen e shëndetit të dhëmbëve dhe të gojës. Pështyma vepron si një mbrojtës natyral, duke shpërbërë grimcat ushqimore dhe duke riparuar dëmtimet që bakteret mund të shkaktojnë në smaltin e dhëmbëve. Ajo gjithashtu ndihmon në neutralizimin e acideve dhe parandalimin e prishjes së dhëmbëve, duke mbajtur një ekuilibër të shëndetshëm në gojë.
Njerëzit që kanë vështirësi në frymëmarrje nga hunda për arsye mjekësore shpesh e kanë gojën e thatë, gjë që mund të çojë në formimin e kaviteteve. Nëse vëreni se fëmija juaj ka vështirësi në frymëmarrje nga hunda, është e rëndësishme të kontaktoni një dentist për fëmijë. Ai mund t'ju ndihmojë të adresoni këtë problem përpara se të çojë në komplikime të tjera shëndetësore.
Si Të Parandaloni Kavitetet Tek Fëmijët Dhe Foshnjat
Pirja E Ujit Gjatë Gjithë Ditës
Pija më e mirë që fëmija juaj mund të konsumojë është uji. Jo vetëm që uji mban gojën të hidratuar, por gjithashtu ndihmon në largimin e grimcave të ushqimit që mund të mbeten pas ngrënies. Edhe pse pijet dhe lëngjet me sheqer janë të shijshme dhe të preferuara nga fëmijët, është më mirë t'i evitoni sa më shumë të jetë e mundur.
Lëngjet shpesh përmbajnë sasi të larta sheqeri dhe, në disa raste, janë gjithashtu acidike, si lëngu i portokallit. Ky kombinim i sheqerit dhe acidit është një nga armiqtë më të mëdhenj të shëndetit oral. Për të mbrojtur dhëmbët e fëmijës suaj, zëvendësimi i këtyre pijeve të dëmshme me ujë është një zgjedhje e shkëlqyer dhe shumë e shëndetshme.
Ushqejeni Fëmijën Tuaj Me Ushqime Që Nuk Kanë Niseshte Dhe Nuk Janë Ngjitëse
Ndërsa shpesh fokusohemi te rreziku që paraqet sheqeri, është po aq e rëndësishme të jemi të kujdesshëm edhe ndaj ushqimeve me niseshte, si patatinat, të cilat mund të jenë po aq të dëmshme për dhëmbët. Ashtu si karamelet e forta, këto ushqime kanë tendencë të ngecin midis dhëmbëve dhe të qëndrojnë aty për një kohë të gjatë, duke u bërë një burim ushqimi për bakteret që shkaktojnë kavitete.
Çdo ushqim që përmban sheqer dhe është ngjitës mund të dëmtojë dhëmbët e fëmijës suaj. Ato janë të vështira për t'u larguar plotësisht nëse nuk i lani dhëmbët menjëherë dhe mund të mbeten në gojë për një kohë të gjatë, duke rritur rrezikun e prishjes së dhëmbëve. Mënyra më e mirë për të shmangur këto probleme është të kufizoni konsumin e tyre, dhe nëse vendosni të bëni një përjashtim, sigurohuni që fëmija t’i konsumojë këto ushqime afër kohës së larjes së dhëmbëve.
Për një alternativë më të shëndetshme dhe të shijshme, zgjidhni ushqime si kosi, djathi, arrat, mollët dhe ushqime të tjera të pasura me proteina. Këto ushqime janë më pak të prirura të ngjiten pas dhëmbëve dhe nuk ushqejnë bakteret që shkaktojnë kavitete.
Kushtojini Vëmendje Orareve Të Vakteve Dhe Snacks-Ave
Siç mund ta kuptoni, bakteret në gojë ushqehen sa herë që fëmija juaj ha. Për këtë arsye, është thelbësore të jeni të kujdesshëm jo vetëm me zgjedhjen e ushqimeve që konsumon fëmija juaj, por edhe me shpeshtësinë e vakteve. Vendosja e kufizimeve të shëndetshme për vaktet ndihmon në reduktimin e ekspozimit të dhëmbëve ndaj baktereve që shkaktojnë kavitete. Kur fëmija juaj dëshiron një snack të lehtë, është më mirë të zgjidhni opsione të shëndetshme. Për më tepër, mos harroni se uji është miku më i mirë për dhëmbët e fëmijës tuaj.
Filloni Larjen E Dhëmbëve Të Fëmijës Sapo Të Dalë Dhëmbi I Parë
Sapo të dalë dhëmbi i parë i fëmijës tuaj, është momenti ideal për të filluar rutinën e larjes së dhëmbëve. Para daljes së dhëmbëve, mund të përdorni një leckë të butë dhe të lagur për të pastruar mishrat dhe për të larguar sheqernat natyrale nga goja e fëmijës, duke ndihmuar në parandalimin e problemeve dentare që në hapat e parë të jetës.
Pasta e dhëmbëve pa fluor, e krijuar posaçërisht për foshnjat dhe fëmijët e vegjël, është një zgjedhje ideale, pasi ka një shije të këndshme që i motivon ata ta përdorin rregullisht. Ndërsa për foshnjat, përdorimi i pastës me fluor nuk është i nevojshëm, për fëmijët nga mosha tre deri në gjashtë vjeç, të cilët janë në gjendje të pështyjnë, rekomandohet një sasi e vogël paste dhëmbësh me fluor për të forcuar smaltin dhe për të ndihmuar në parandalimin e kaviteteve.
Mos I Ndani Enët E Ngrënies Me Fëmijën Tuaj
Mikroorganizmat që gjenden në gojën tuaj dhe në gojën e fëmijës tuaj janë të ndryshme, dhe është e rëndësishme të kuptoni se kariesi dentar është një sëmundje që mund të përhapet lehtësisht. Nëse ndodh që të hani me të njëjtën lugë që përdor fëmija juaj, mund të kaloni bakteret që shkaktojnë kavitete në gojën e tyre, duke rritur kështu rrezikun e zhvillimit të tyre.
Po ashtu, kini kujdes me biberonin e fëmijës. Disa prindër e fusin atë në gojën e tyre për ta pastruar pasi bie në tokë, por kjo vetëm sa e ekspozon fëmijën ndaj më shumë baktereve, sidomos nëse ju vetë keni një histori me kavitetet. Për të ulur rrezikun e transmetimit të këtyre baktereve, është e domosdoshme të mbani një higjienë të mirë orale dhe të shmangni përdorimin e enëve dhe pajisjeve të njëjta me fëmijën tuaj pa i pastruar më parë.
Mësojuni Fëmijëve Mënyrën E Duhur Për Të Përdorur Fillin Dentar
Fëmijët mund ta kenë më të lehtë përdorimin e një filli dentar në formë shkopi sesa fillin tradicional, për shkak të duarve të tyre të vogla. Është e rëndësishme t’u mësoni fëmijëve të kalojnë butësisht fijen midis dy dhëmbëve duke e lëvizur atë përgjatë sipërfaqeve të dhëmbëve, duke shmangur presionin e tepërt për të mos irrituar mishrat.
Prezantoni Furçën E Dhëmbëve Elektrike Rreth Moshës 3 Ose 4 Vjeç
Një furçë dhëmbësh elektrike mund të jetë një mënyrë e shkëlqyer për të ndihmuar fëmijët të heqin në mënyrë efektive grimcat e ushqimit të mbetur dhe pllakat nga dhëmbët e tyre. Përveç se ofron një pastrim më të thellë, ajo e bën larjen e dhëmbëve më argëtuese dhe më të lehtë për fëmijët, duke i ndihmuar të zhvillojnë një rutinë të rregullt të higjienës orale.
Vizitoni Dentistin Dy Herë Në Vit
Një nga veprimet më të rëndësishme që mund të bëni për shëndetin e dhëmbëve të fëmijës suaj është t'i çoni tek dentisti të paktën dy herë në vit. Këto vizita jo vetëm që ndihmojnë në parandalimin e zhvillimit të frikës nga dentisti, por gjithashtu sigurojnë që dhëmbët e tyre të rriten të shëndetshëm dhe të fortë.
Gjatë këtyre kontrolleve rutinë, dentisti mund të ofrojë trajtime me fluor për të forcuar më tej dhëmbët e fëmijës suaj. Fluori ndihmon në mbrojtjen e dhëmbëve duke krijuar një shtresë mbrojtëse që e bën më të vështirë për mikrobet të dëmtojnë smaltin. Kjo mbrojtje shtesë ndihmon në parandalimin e kaviteteve dhe përmirëson shëndetin e dhëmbëve.
Shqip 
English 
Italiano 
Français 